Proverbios 23

₁Ca no'm ca chalego lecaic na'gaxala' ỹal qami' quiyim rqui'ỹaxaua'e',

ca na'maxachite' ma' 'yiiñite' cá'maq loqoisa'guit.

₂Ca 'eno'm 'xoic ca rqopaaxa'e',

qam naloqojñisañi ca 'qui';

₃mesqai ripichira'a na loyac na loq,

ma' sqoue quiyim chi rayiñi'sac.

₄'Neeto' 'xoic ca reuogoxo'e' quiyim qami' nesallaxanec;

totaxan 'yiiñisapega dajo.

₅No'm ỹaatqajam 'ajñite', ca' huañita quiyim qaica ca nesallaxa;

ca' chita'gue, ca eec ỹoota 'ec na chirálo,

'ec ñaxaterec caua laua'.

₆Mese rqui'ỹaxaua'e' ca pasaq,

chaqai se ripichira'a na loyac na loq,

₇ma' 'ec ca qoue cañi noqosote:

ca'maxare roỹaxañiraxaua' quiyim qui'i' chaqai ni'chi',

qam chi ri'guiñi'sac;

₈resallitegue ma'le cá'maq 'qui',

ca' caua lo'yaxanqa ra'qaataxahi' queca'maxare

qaica ca 'neteguelo caqami'.

₉Mesqai 'xaiqachichi' ca se nouoogoñi,

ma' chi i'neeta'pe ma'le caua lo'yaxanqa ra'qaataxahi'.

₁₀Totaxan nqo'naxachi' ca lqodoc ca na'laua ca 'auaxaiquipi,

chaqai sqai huootaxañira'gue ca na'laua ca na'peloq,

₁₁ma' chalego lquesaxanaxa ñí'maq ro'ootaxanlec na'maxare,

ca ma' qoshiilec na'maxare, ca' ỹanaxat qami'.

₁₂Lli'rigui na rqahiqui' chaqai quiyim na'xaỹaxañita

ca napaxaguinataxaqui' chaqai na na'deenqaipi.

₁₃Sqai 'xañi'sac quiyim sqai paxaguiñi' ca ne'nec,

ma' 'eno'm huaxañi'sac, qam sqai lauachi';

₁₄ma' no'm taqaita chaqai huaxañi',

ca ỹochiỹau'a nqai'ñi' ca lelauaxa.

₁₅Qami' ỹaalcolec, ma' vichita yí'maq ỹaatqajam na'deenec,

ca' qaica 'nejem ma'le ca ỹa'maxa;

₁₆ca' ỹaatqajam chalego ma'le ca ñitoonaxac

ma' sa'xaỹa ca la'maqa' caua ra'qaataxahi'.

₁₇Totaxan pa'guiñisa'a na sauaqhuaiquipi;

qaidaata quiyim maqachiñi'sac ñi qara'gaxala';

₁₈qaiyi ma'le, ca' no'uen ca lqodoc aca rqauaxagui'i',

chaqai qaica ỹapalaxatac da naquitaxaqui'.

₁₉Ỹaatqajam na'xaỹaxañite', qami' ỹaalcolec, qaiyi 'yiiñi';

nquipichira'pegue' quiyim no'uen nqai'ñi' ca qayicyaxaqui'.

₂₀Totaxan naviquira'pegue' na ne'taaxaiquipi

chaqai na quemaraxauaiquipi,

₂₁ma' na ne'taaxaiquipi chaqai na quemaraxauaiquipi taỹa'a da le'xoric,

chaqai na hualaiquipi ỹantañi na leteraxaic.

₂₂Na'xaỹaxañita ca qataa'i' ma' qami' lo'ueenatec;

'neeto' se rqo'chita aca qachii'i' ma' qo'xoỹom.

₂₃Shiujnaxañita da lliqueta chaqai da na'deenaxanaxa,

da paxaguinataxac, da na'deenec, ca' ¡sqai miiñi'!

₂₄Ca leta'a cá'maq ñaalec huagaxaraic chaqai 'deenaxanqachaqaic

ỹa'maqachiguiñi quiyim netoonta'gue chaqai imaqachintac;

₂₅¡'viichi' quiyim caua qata'alli'

netoonta'pe chaqai remaqachiñi'sac!

₂₆Qami' ỹaalcolec, ỹaatqajam na'xaỹaxanchiriua',

chaqai 'ajñite' quiyim ña'maxateta, ca' yadenaxachi';

₂₇ma' aca ỹoqa'a 'aalo, nanatqa lo'o',

'ec aca ni'ỹa sqa logui chaqai qoỹoqochi'ñigui;

₂₈rauaanaxantac, 'ec ca cuataxai,

ca' vichiguiño' 'xoic na ỹale na'laañi nqai'en.

₂₉¿Negue' cá'maq 'ue ca le'xoric? ¿Negue' ca chootetac?

¿Negue' cá'maq reloquitac chaqai noỹentac?

¿Negue' cá'maq qaica ca 'negue, qam qaicoñirqachit?

¿Negue' cá'maq se ỹa'maxañi da lquenoxonaxac?

₃₀Chaqaica cá'maq sqai ỹaxanñi na lataxa,

chaqai ỹo'ueetetac na dalaxaic ne'taxat lataxa.

₃₁Totaxan ra'ita na lataxa,

quena' re'oq na letogaxa chaqai quena' qashilqueta'a cañi 'taxaqui

chaqai quena' lo'daxa quichi'ñigui quena' qaỹaqan.

₃₂Qam quena' ncopa, ca 'ec ca nanaic,

quena' ra'gaxan, ca' 'xoic ca lqui'ic.

₃₃Reuanaxanaxañitegue na sqai huañirapega,

'yiiñisaque chaqai 'xachi'sac na se no'uen;

₃₄chaqai 'ec viisañigui na lavinñi aca huaaxai

huaqaisau'a ca qo'paq lavinñisec aca huaxaỹaqse.

₃₅Chaqai 'ñirac:

Qayouaxantaco', qam se ñauate;

qayalashintaco', qam se ño'uenegue;

qam co'na' ñilouec,

ca' liỹa shic sedaanaque lataxa.