Mateo 5

₁Ca co'na' so Jesús iuane'ta sá'ogue so qomyipi, ca taashi'megue ada qa' ladocai. Ca' nqa'xanñi, ca so lapaxaguinatqaipi lapoỹau'a so'maxare. ₂Ca' so Jesús ỹapaxaguintac so qomyipi, 'naac:

₃—Ỹaatqajam chalego la'maxa ma'le quecá'maq na'deenalta' quiyim ỹouen da lotaanaxanaxac ñi qota'olec, ma' ca'maxare hueetaugui da lo'ueenataxanaxac ñi'maxare neeta'gue da piguim ma' ỹoiquentac ná'ogue najo.

₄Ỹaatqajam chalego la'maxa ma'le cá'maq 'ue ca lachicoxo, ma' ñi qota'olec ỹa'maxagui lauel nqai'en ca'maxare.

₅Ỹaatqajam chalego la'maxa ma'le quecá'maq ne'xoresenaxai le'taxanata, ma' ca'maxare icoñiguit ma'le cá'maq 'laua ỹachaxantac ñi qota'olec.

₆Ỹaatqajam chalego la'maxa ma'le quecá'maq 'ec 'ue na lqopaaxa chaqai na laquip quiyim ỹahotaque ỹo'uet ná'maq ỹahotaque ñi qota'olec, ma' ñi'maxare ỹotauanegue ma'le ca'maxare, qaiyi ishit ỹo'uet.

₇Ỹaatqajam chalego la'maxa ma'le quecá'maq i'xoren ca liỹa, ma' ñi qota'olec i'xoren ma'le ca'maxare.

₈Ỹaatqajam chalego la'maxa ma'le quecá'maq co'teeta añi le'taxanata, ma' ca'maxare iuana ma'le ñi qota'olec.

₉Ỹaatqajam chalego la'maxa quecá'maq nquipiteta'pegue' quiyim 'ue ca neuagaxa, ma' ñi qota'olec ỹamata'gue ma'le ỹaatqajam lalamaxaret llaalec.

₁₀Ỹaatqajam chalego la'maxa quecá'maq 'ue da nocanaxac, souetapigui quiyim ỹo'ueetetac dá'maq ỹahotaque ñi qota'olec, ma' ca'maxare hueetaugui da lo'ueenataxanaxac ñi'maxare neeta'gue da piguim ma' ỹoiquentac ná'ogue najo.

₁₁Ỹaatqajam chalego la'maxa caqamiri, ma' qaishiuenta'pe, chaqai se qaỹa'maxata'que qamiri quena qomyipi, chaqai ma' qaiỹoxolgoto qamiri quena se no'uen qaro'maqajñitac, sovitapigui quiyim viilec aỹim. ₁₂Ca' ỹaatqajam ra'maxaichiguiñi, netooñitac, ma' qamiri coñiguit ca chalego lecaic nishivichii ma'le queda piguim. Ma' chaqaida qohine'teco' na'le da nocanaxac só'maq 'au letaxaỹaxaquiripi ñi qota'a na' saqa'lecaua qamiri.

₁₃Qamiri 'ec qamiri o'ue louenec ná'maq neetalec ana 'laua. Qam ca o'ue no'm tot qaica ca lochiviaxa, ¿negue' quet cá'maq 'neeta quiyim liỹa 'ue ca lochiviaxa? Ma' tot qaica ca taiguit. Ta'ta'a quiyim qainaxauec, ca' qaico'vigui quena qomyipi.

₁₄Qamiri 'ñiitari' aca ncoỹeraxanaxaqui louena ná'maq neetalec ana 'laua. Ca na'a' nejlec aca quemaralec ladocai se nqañoxojñi. ₁₅Chaqai mesqai qaicopata'a aca ncoỹeraxanaxaqui, ca' qoỹanaugui aca nade lahi'. Ta'ta'a quiyim qoỹanashiguim, ca' qaiyi coỹarelec cá'maq hueeta'ñi ca na'a'. ₁₆Ca' chaqaida 'neeta nqai'ñii da no'ueenataxaguii, ỹaatqajam ỹaviquetauguilo nqai'ñii' naua rcoỹeraxanaxaquillii, qaiyi coỹarelec na qomyipi, qaiyi na'maxare iuana ma'le dá'maq 'viichitac ỹa'maqachiguiñi, qaiyi na'maxare imaqachin ma'le ñi qota'olec ñí'maq viilec neeto'ot na piguim.

₁₇'Neeto' lotqai 'neetapigui qavillii quiyim ñovi', ca sa'ue ca lqodoc na naqataxaquipi chicqo'ot na'le so Moisés chaqai ná'maq lapaxaguinataxanaxac so letaxaỹaxanqajanqaipi ñi qota'a. Se ñanac quiyim sa'ue ca lqodoc. Ta'ta'a quiyim ñanac, qam ỹaatqajam ipaquichigui nqaishin dá'maq ỹaatqajam leloxoỹaxac. ₁₈Ma' ỹaatqajam llic dá'maq shinac caqamiri, quiyim ñaqa 'ue na piguim chaqai na 'laua, ca' sqaica ca qanaqata'a quena nerqaipi, vire'ta ca netancoqui' quena naqataxaquipi quiyim saqa' ỹovita quiyim ipaquichigui ná'ogue ná'maq 'neeta mashic qoỹeretañi. ₁₉Vichiguiño' quecá'maq se ỹo'uet canchaqaica quená'maq naneretañi quena naqataxaquipi, 'eno'm cá'maq 'ec paguec cocho'qui', ca rapaxaguinataxanegue quiyim chaqaida 'ne'tegue nqai'en na qom, ca' ca'maxare qai'neeta qohinta'gue ca paguec cocho'qui' ma' qoyiuetaugui da lo'ueenataxanaxac ñi qota'a neeta'gue da piguim ma' ỹoiquentac ná'ogue najo. Qam cá'maq na'xaỹaxane'ta chaqai ỹapaxaguinegue ca liỹa quiyim chaqaida 'ne'tegue ca qohinta'gue, ca lodegaxat ma'le queda lo'ueenataxanaxac ñi qota'a neeta'gue da piguim ma' ỹoiquentac ná'ogue najo. ₂₀Ma' ỹim shinac caqamiri no'm se napaguiỹalec ná'maq rapaxaguinataxanta'pegue na naqataxaquipi chaqai ná'maq neetau'a na fariseoipi quiyim 'viichii cá'maq ỹahotaque ñi qota'olec, ca' sqaica ma' shichii quet quiyim noxoñiu'a da lo'ueenataxanaxac ñi'maxare neeta'gue da piguim ma' ỹoiquentac ná'ogue najo.

₂₁Qamiri 'xaitapega quen da napaxaguinataxac so 'auaxaic qareta'allipi 'naacsa': “Sqai lauataxañi', ma' cá'maq ralauataxan, ca' qaỹa'ue ma'le ca nouaxanaxaset.” ₂₂Qam ỹim shinac caqamiri, canchaqaica quiyim ro'ỹa ca lqaỹa, ca' ca'maxare qaỹa'ue ca nouaxanaxaset. Chaqai cá'maq ishiuen ca lqaỹa, ca' qaỹauega'a ná'maq nashillipi ỹo'ueetegueñi na leloxoỹaxaquipi, ca' qaimit. Chaqai cá'maq 'naac sqaica ỹa'den ca lqaỹa, ca' ca'maxare hueetalec ca lichic quiyim taañigui nqohin ca norec, cá'maq hua'ñi quiyim ñi qota'a ỹo'uet ca nouaxanaxaset na hualoxonyipi.

₂₃Ca' vichiguiño', no'm do'ira'a aca rachitaxanataxanqachi'i' aca ncopatoxonaxalate, ca' quiyi'maxare, ca no'viñira'gue quiyim 'ue ca ỹo'maqajnac ca rqaỹa'e' caqami', ₂₄ca chaqa'ma' lli'ro'ot aca rachitaxanataxanqachi'i' aca ncopatoxonaxalate. Ca 'au quirepegue', na'maxachire'e' ca rqaỹa'e'. Ca qaigueme shichi' pillira'a aca ncopatoxonaxalate, ca' 'ỹaañiro aca rachitaxanataxanqachi'i'.

₂₅Chaqai no'm 'ue ca talaxanegue aqami', ca' raviquira'a cá'maq imit na nasauaxaset, ca' 'au na'maxachire'e' ca'maxare quiyim saqa' viriuo, 'ase' no'm ỹaanot qami' ca imitac na nasauaxaset. Ca' ca'maxare ỹaana'a qami' yi nouaataxanaq, ca' qaỹapou'a qami' cañi ncoñiitaxanaxaqui. ₂₆Ca' ỹaatqajam llic da shinac caqami', quiyim sqai shichi' nenoxoñirec quiyi'maxare, no'm saqa' machirigui quiyim shivichiñi' cá'ogue aca ra'ualli'i'.

₂₇Qamiri 'xaichigui dá'maq na'qaatec nallaaqo': “Se rapa'ira'ñi' aca se roua'e'.” ₂₈Qam ỹim shinac caqamiri, quiyim cá'maq nishi'ta aca 'aalo quiyim ra'ỹa'a, ca chaqa'ma' 'ec shi'gue lapa'ñi' aca'maxare cañi le'taxanata.

₂₉Ca no'm añi nqochi'i' pa'a'gue da qatoiqui' ỹaueca'guit qami' ca nasauaxaset, naqachi', ca' naqairec. Ma' paguec la'maxa quiyim 'ue ca na'laañi quenaua rouenaxahi', qam mesqai 'nejem quiyim ná'ogue na roshicmaxa'e' qainaxañigui ca ncopatqo' na hualoxonyipi. ₃₀Chaqai no'm na rqai'laxachi' qatoiqui' ỹanataxajñi aqami', ca' chaqairec, chaqai naqairec. Ma' paguec la'maxa quiyim 'ue ca na'laañi quenaua rouenaxahi', qam mesqai ná'ogue na roshicmaxa'e' qainaxañigui ca ncopatqo' na hualoxonyipi.

₃₁Qai'neeta qohinac nallaaqo': “Canchaqaica quiyim ỹalat aca loua, ca qaỹa'ue aca lomalate quiyim qaỹalat.” ₃₂Qam ỹim shinac caqamiri, no'm 'ue ca ỹale nalachiguit aca loua, no'm sqai sauaxat quiyim nedequentac, ca' ca'maxare ỹasauaxat quiyim nedequen. Ca cá'maq o'ñiguit aca 'aalo nalate, ca' ca'maxare qai'neeta qaỹamata'gue nedequenaxaic.

₃₃Qai'neeta 'xaichigui dá'maq qohinaco' na'le queso 'auaxaic qareta'allipi: “'Neeto' sqai pacqajñirigui cá'maq mashic 'ỹaañirec ra'qaachiqui' quiñi qara'gaxala' qota'olec.” ₃₄Qam ỹim shinac caqamiri, se ỹa'maxañi quiyim 'ue ca 'quiisapega quiyim 'ỹaañirec ca ra'qaachiqui'. Sqai 'quiisapega na piguim chicqo'ot ca nouaxanaxashichi' quiyim 'ỹaañirec ca ra'qaachiqui', ma' nqa'xanqa' ñi qota'olec na'maxare; ₃₅chaqai na 'laua, ma' ana'maxare co'ueetalec ñi'maxare; chaqai vire'ta yi Jerusalén, ma' chaqaiyi yí'maq la'a' ñi qota'olec ñí'maq chalego lecaic nashi. ₃₆Chaqai sqai 'quiisapega quiyim qanouaxanec ñi rqahiqui' quiyim 'taxachisegueñi ca ra'qaachiqui', ma' sqai shichi' quiyim ỹalagaq loqo'm naue' nqai'ñi' ca 'oonoqui' quena qavi'i'. ₃₇Ta'ta'a quiyim 'ñiỹac: “ajá'a” loqo'm “'e'”. Ma' cá'maq qaỹoqoto na'qaatec quedajo, ca' chicqo'ot so na'ỹaapec.

₃₈Qamiri ỹaatqajam 'xaichigui da na'qaatec nallaaqo' 'neetasa': “Cá'maq ỹachipiaxachigui aca nqote ca liỹa, ca' ca'maxare qai'neeta qaỹachipiaxachigui aca nqote; chaqai cá'maq naqat aca loue ca liỹa, ca' ca'maxare qai'neeta qanaqat aca loue.” ₃₉Qam ỹim shinac caqamiri, se cotenachiỹa cá'maq ỹo'uet ca se no'uen caqamiri. Ta'ta'a no'm 'ue ca ỹouaxañigui na rashiigui lahi, ca' lotqai 'ỹaañim da liỹa lahi. ₄₀Chaqai no'm 'ue ca talaxanegue aqami', ma' ỹahotaque rouootaxana'gue ca nelamaxaqui'i', 'ỹaañitem quiyim i'xat qai'neeta ca nesaaco'e'. ₄₁Chaqai no'm 'ue ca ỹamaxalec ca li'ỹaac quiyim 'xachi' do'ita cá'maq taỹa'ñi, ca' noquigaxachiterec cá'maq do'iri'ñi. ₄₂Chaqai canchaqaica rashiila'e', ca' 'viichi' ca rashiilaxantaque. Chaqai sqai lli'rapeguem cá'maq 'ue ca ra'ualaxana caqami'.

₄₃Qai'neeta ỹaatqajam 'xaichigui dá'maq na'qaatco' nallaaqo' 'neetasa': “'Xoriñi' ca riỹa'e', qam ỹaatqajam ramaqaira'gue ca npa'guenaxaua'e'.” ₄₄Qam ỹim shinac caqamiri, 'xoriñii ca npa'guenaxauahi, chaqai no'uen cá'maq naxailec cá'maq ishiuenta'pe qamiri, 'maxachii'tegue cá'maq qamiri loquiiqate', nqouagaxaiñitalec cá'maq ishiuenta'pe chaqai se ỹa'maxata'que qamiri. ₄₅Qaiyi ỹaatqajam qamiri llaalqa ñi qota'a ñí'maq viilec neeta'gue da piguim. Ma' ñi'maxare coỹarelec nqai'en añi lo'ueenata ra'aasa ná'maq hualoxonyipi chaqai ná'maq huagaxaraiquipi, chaqai nela' na ỹaxat taalec nqai'en ná'maq no'uen chaqai ná'maq se no'uen da no'ueenataxac. ₄₆Ma' no'm qamiri 'xoriñii ná'maq re'xoriñitac, ¿nega'ỹo' cá'maq raviguiguii coñiguit ma'le quedajo? Ma' ná'maq ỹacona'piguit ana nishiuete so nashi quiyi Roma qai'neeta 'ne'tegue dajo. ₄₇Chaqai no'm qainaata na rqaỹahi niquiñi'e', ¿nega'ỹo' cá'maq no'uen 'viichitac? Ma' vire'ta ná'maq se ỹauanapega ñi qota'olec qai'neeta 'ne'tegue dajo. ₄₈Ca' ỹaatqajam 'maxaraic nqai'ñii ca no'ueenataxaguii, qaiyi 'ñiitari' ñi qota'a ñí'maq viilec neeta'gue da piguim ỹaatqajam 'maxaraic naloochiguiñi da no'ueenataxac.